ΛΑΜΠΡΟΣ ΔΑΓΛΑΣ(Λαμπράκης)

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Ψηλός κι επιβλητικός. Ευθυτενής. Με την πρώτη ματιά σου δίνει την εντύπωση του απόμακρου, του απρόσιτου. Προκαλεί δέος. Όσες φορές όμως του ζήτησα τη βοήθειά του, μου την πρόσφερε με χαμόγελο κι εντυπωσιακή ήταν η γρήγορη ανταπόκρισή του. Πρωταγωνιστής στα τοπικά δρώμενα απέκτησε φανατικούς φίλους αλλά και σκληρούς επικριτές. Φυσιολογικό για όσους έχουν ιδέες και οράματα…για όσους προσπαθούν να κάνουν την πέτρα γόνιμη…για όσους καλλιεργούν με της καρδιάς την αντοχή το΄πνεύμα.. για όσους προσπαθούν να κάνουν την κρίση, ευκαιρία.
Σφράγισε με την προσωπικότητά του τη μοίρα του Κατωμεριού για πάνω από μισό αιώνα. Με λάθη και παραλείψεις. Όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι το Κατωμέρι απέκτησε φωνή με τον Λάμπρο.
Η ζωή του Λάμπρου δεν χωράει σε μερικές σελίδες…Όμως μπορούμε να πάρουμε μια μυρουδιά για το πώς έζησε, μεγάλωσε και αγωνίστηκε.
Θα ήθελα να τον ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά που δέχτηκε να ξεδιπλώσει κάποιες πτυχές της ζωής του και να τις δημοσιεύσω. Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης την Έλσα Καββαδά που ανέλαβε το βάρος αυτής της εξομολόγησης.

Κατερίνα Γ. Καββαδά

Γεννήθηκε στο Κατωμέρι το 1925 από την Μαρία, δεύτερη γυναίκα του Αριστείδη Δάγλα, από την οποία ορφάνεψε σε ηλικία 5 χρόνων και μεγάλωσε ανάμεσα σε τρεις αδελφές, τον πατέρα και τον θείο του τον παπά-Μηνά. Τελείωσε το Δημοτικό σχολείο στο Κατωμέρι και συνέχισε στο εξατάξιο Γυμνάσιο της Λευκάδας.
Όταν κηρύχτηκε ο β΄παγκόσμιος πόλεμος, το Γυμνάσιο μπήκε κάτω απ’την κηδεμονία των Ιταλών που παρακολουθούσαν άγρυπνα τα μαθήματα και τις δραστηριότητες των μαθητών. Χαρακτηριστική ήταν μια επιγραφή που ανάρτησαν στο σχολείο “Salutare Romanamente” .
Παρ’όλη όμως την εποπτεία τους οι μαθητές έβρισκαν τρόπους να δίνουν τον δικό τους αγώνα αντιστεκόμενοι στον κατακτητή.
Το 1942 έκλεισαν το Γυμνάσιο κι ο Λάμπρος γύρισε στο χωριό, συνεχίζοντας τον αγώνα του μέσα από το ΕΑΜ νέων και την ΕΠΟΝ. Στην αρχή του 1943,προδόθηκε η οργάνωση και για ν’αποφύγει την σύλληψη έμεινε κρυμμμένος σ’ ένα δωμάτιο δύο μήνες.

Γυρίζοντας στη Λευκάδα από το Ξηρόμερο πιάστηκε από Ιταλούς και βασανίστηκε στο Βλυχό 20 μέρες ώσπου μεταφέρθηκε στις φυλακές της Λευκάδας και κρατήθηκε 4 μήνες. Μετά την συνθηκολόγηση, επέστρεψε στο χωριό απ’ όπου είχαν φύγει οι Ιταλοί κι είχαν μείνει μόνο 2-3 Γερμανοί.

Εκεί προσπάθησε να αναδιοργανώσει την ΕΠΟΝ, να οργανώσει τα παιδικά συσσίτια και παράλληλα έδωσε εξετάσεις και πήρε το απολυτήριο του Γυμνασίου. Αυτή την περίοδο, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα πολιτιστικά στο νησί, ανεβάζοντας θεατρικά έργα εθνικού περιεχομένου κι ήταν τότε που πρωτοεμφανίστηκε γυναίκα του χωριού επονίτισα σε ρόλο στην σκηνή.

Τον Ιούλιο του 1944 κατατάχτηκε στο σύνταγμα Ιονίων νήσων του ΕΛΑΣ, έλαβε μέρος στην απελευθέρωση των νησιών, Ιθάκης, Κεφαλονιάς, Λευκάδας, ώσπου τους ανάγκασαν να παραδώσουν τα όπλα.

Ήταν μια περίοδος τρομοκρατίας, βιασμών, εμπρησμών, δολοφονιών. Το 1945 πιάστηκε με την κατηγορία κατοχής πολεμικού υλικού, μεταφέρθηκε στην Πάτρα, φυλακίστηκε κι αθωώθηκε μετά από ενάμισυ χρόνο. Επιστρέφοντας στο νησί, άρχισε να δουλεύει αγιογραφώντας τις εκκλησίες, βάφοντας σπίτια ,ζώντας μέσα σε συνεχή ανασφάλεια, μέχρι τον Νοέμβρη του 1947 όταν πιάστηκε ξανά και μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο, όπου κι έμεινε ως τον Απρίλη του 1950. Όπως λέει κι ο ίδιος “ δεν υπάρχουν λέξεις κατάλληλες για να περιγράψουν την ζωή μας εκεί…για να διατηρούμε την σιλουέτα μας, από το πρωί ως το βράδυ κουβαλούσαμε πέτρες…ήταν η εποχή που σώπαιναν οι λύκοι γιατί ούρλιαζαν οι άνθρωποι”.

Όταν αφέθηκε ελεύθερος, γύρισε πάλι στο χωριό κι άνοιξε κουρείο. Αργότερα ανέλαβε διαχειριστής στο λιοτριβείο του αγροτικού συνεταιρισμού, ασχολούμενος πάντα με το ανέβασμα θεατρικών έργων συνεχίζοντας την κομματική του δράση κι αγιογραφώντας. Πολύ καλός αγιογράφος, αυτοδίδακτος με μεγάλο μεράκι στο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου στο Κατωμέρι, αποκάλυψε παλιά τοιχογραφία του Αγ. Γιώργη κι άλλες στο τέμπλο και τις θύρες.

Με το ίδιο μεράκι κι επειδή του άρεσε πολύ η Βυζαντινή μουσική που πιστεύει πως έχει άμεση συγγένεια με την παραδοσιακή δημοτική μουσική μας, ανέλαβε να ψέλνει και στις λειτουργίες, κάτι που κάνει ακόμα και σήμερα.

Όσον αφορά τα θεατρικά δρώμενα, ο ίδιος λέει πως η πρώτη παράσταση που θυμούνται οι γεροντότεροι να ανεβαίνει από ντόπιους, είναι ο “Ερωτόκριτος” το 1880.Στα 1914 ανέβηκε η θρυλική “Γκολφω” η οποία ξανανέβηκε το 1927. Στις αρχές του 1944, έρχεται στο Μεγανήσι ο πλανόδιος θίασος του Χρήστου Μπογράνου κι από κοινού με τους κατοίκους του νησιού ανεβάζει έργα με εισιτήριο λίγο ψωμί, γάλα, τυρί, λάδι, καπνό. Μεσολαβούν κενά διαστήματα, ως το 1951, όπου και πάλι ανεβαίναι η “Γκόλφω” και το 1952 το “Πατρικό σπίτι” και μια “παρλάτα” του Λάμπρου Δάγλα, η οποία δυστυχώς δεν έχει σωθεί. Το 1954 “Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας”. Το 1957 “Η σκλάβα” και “Η φαρμακωμένη” και ξανά τα επόμενα δυο χρόνια. Το 1960 “Τα αρραβωνιάσματα” του Μπόγρη ( η μεγαλύτερη επιτυχία) κι η “Αντιγόνη” του Σοφοκλή. Το 1965 “Η σκλάβα”, “Αυτός και το παντελόνι του”, “Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο στο στόμα” του Πιραντέλλο…Οι παραστάσεις δίνονταν σε χώρους ανοιχτούς και μέρες γιορτινές. Πολλές φορές ακόμα και τους γυναικείους ρόλους έπαιζαν άντρες! Ο Λάμπρος ήταν εκείνος που μάθαινε τους ρόλους σε ανθρώπους που δεν ήξεραν γραφή κι ανάγνωση, έφτιαχνε και ζωγράφιζε τα σκηνικά, τις στολές, σκηνοθετούσε την παράσταση, έπαιζε αρκετούς ρόλους. Τα έξοδα βέβαια, βάραιναν τους συμμετέχοντες…

Μεγανησιώτες ηθοποιοί:

ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΛΩΛΟΣ
ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΗΛΙΑΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΠΑΝΟΛΑΜΠΡΟΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ (ΓΑΡΜΠΗΣ)
ΔΑΓΛΑΣ ΠΑΝΟΣ
ΔΑΓΛΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ( ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΙΑΣ)
ΔΑΓΛΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ (ΚΟΥΡΑΚΗΣ)
ΚΑΒΒΑΔΑΣ ΤΑΣΟΣ
ΚΑΒΒΑΔΑΣ ΣΤΑΘΗΣ (ΨΑΘΑΣ)
ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ
ΚΑΤΩΠΟΔΗς ΝΤΙΝΟΣ
ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΝΩΝΤΑΣ
ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΤΑΣΟΣ
ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΓΕΛΟΣ
ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΠΕΤΡΟΣ (ΔΗΜΟΚΑΣ)
ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ (ΚΟΤΣΑΡΗΣ)
ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
και οι γυναικες:
ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ (ΛΩΛΟΥ)
ΜΑΝΤΖΑΡΗ ΑΡΓΥΡΩ
ΞΑΝΘΗ ΚΑΒΒΑΔΑ ( ΜΠΑΚΟΛΑ)
ΑΝΘΟΥΛΑ (ΣΩΚΡΑΤΗ)
ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΚΑΝΕΛΛΟΥ

Τον Απρίλη του 1967 συνελλήφθη απο την χούντα κι οδηγήθηκε στη Γυάρο.

ΜΙΑ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΑΠΟ ΚΕΙΝΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ:

Τα βράδια, ξηλώναμε τις σανίδες στο πάτωμα και θάβαμε στο χώμα βιβλία κι εφημερίδες, όσα δεν χώραγαν να κρυφτούν σ’ άλλα σπίτια συγγενών και φίλων, μέσα σε μιαν απόλυτη ησυχία και φόβο.
Την ημέρα που τον έπιασαν, έβαφε το κουρείο. Ούτε ν’αλλάξει ρούχα δεν τον άφησαν. Κατέβαιναν στο δρόμο του Βαθιού, ένας πολύχρωμος Λάμπρος, με τα χέρια πιασμένα πίσω του, καμαρωτός, ανάμεσα σε δυο αστυνομικούς…Θυμάμαι την Τούλα του παπα-Γεράσιμου να ουρλιάζει κι εμένα να τρέχω στους δρόμους κλαίγοντας χωρίς να πολυκαταλαβαίνω τι γινόταν. Θυμάμαι τα ταξίδια στην φυλακή της Λευκάδας, την Κυριακή του Πάσχα που όλες οι γυναίκες του χωριού κουβαλούσαν ταψιά με αρνιά ψημένα στο σπίτι μας, θυμάμαι ένα γράμμα του που έλεγε πως είναι καλά και να μην ξεχάσουν να μου πάρουν καινούρια παπούτσια άσπρα και φουστάνι για τη Λαμπρή!!.Και θυμάμαι την ημέρα που τον άφησαν και γύρισε, πως καθόταν πάνω στη στέρνα μ’ένα βλέμμα χαμένο, αδύνατος, καταβεβλημένος,προσπαθώντας να κρύψει τα δάχτυλα του να μην δούμε τα νύχια του…(ΈΛΣΑ ΚΑΒΒΑΔΑ)

Αφού συνήλθε και μετά από πολλή σκέψη και προτροπή φίλων, αποφάσισε ν ‘ασχοληθεί με τα κοινά. Εκλέχθηκε πρόεδρος της κοινότητας Κατωμερίου το 1975, μέχρι το 1990.Εγινε πρόεδρος του συνδέσμου ύδρευσης κοινότητας Μεγανησίου απο το 1978 ως το 1988.
Στην διάρκεια της θητείας του κατάφερε να γίνουν πολλά έργα στο νησί:
Το νερό το αντλούσαν ως τότε οι γυναίκες με κουβάδες από το πηγάδι και το κουβαλούσαν στα σπίτια με μεγάλα δοχεία στο κεφάλι τους. Μετά από εξέταση όμως που έγινε από τον γιατρό Χρήστο Λάζαρη, βρέθηκε μολυσμένο κι ο Λάμπρος δραστηριοποιήθηκε και κατάφερε να κατασκευαστεί δεξαμενή στο Κατωμέρι και με αντλιακό σύστημα να διοχετεύεται εκεί το νερό του πηγαδιού, (που παρακολουθούνταν συνέχεια από τον γιατρό) κι από κει στις κοινοτικές βρύσες στους δρόμους του χωριού. Όσες φορές δεν έφτανε το νερό να καλύψει τις ανάγκες, φρόντιζε να μεταφέρεται νερό με καράβι-υδροφόρα κι έτσι η δεξαμενή δεν έμενε ποτέ άδεια.
Δημιουργήθηκε το κοινοτικό Ιατρείο.
Ανοίχτηκαν δρόμοι για το Ριζοβάνι, Ρεμεντινού, Πηγάδι, Αθερινό, Ελιά, Αγ. Ηλίας, Λιμονάρι.
Δρομολογήθηκε φέρυ-μπωτ να εξυπηρετήσει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του νησιού. Αγωνίστηκε όπως και σύσσωμο το νησί να μην εδραιωθούν ιχθυοκαλλιέργειες στο νησί.
Ιδρύθηκε το γυμνάσιο το 1980..(εδώ να επισημάνουμε και τη σημαντική συμβολή του Συλλόγου Μεγανησιωτών ο ΜΕΝΤΗΣ

 

Παντρεύτηκε την Θεοδώρα Λάζαρη από την Πρέβεζα, που παράτησε την ζωή στην πόλη για να ζήσει μαζί του στο χωριό και να μεγαλώσει τα τέσσερα παιδιά τους.
Ο Αριστείδης γεννήθηκε πρώτος. Σπούδασε Νοσηλευτική κι αργότερα Παιδαγωγική Ακαδημία στην Αθήνα. Σήμερα είναι πρόεδρος νοσηλευτών Ελλάδας, παντρεύτηκε με την Ελένη Χριστοδούλου κι έχουν ένα κοριτσάκι την Αλίκη.
Ο Γιώργος, δευτερότοκος, σπούδασε προσχολική αγωγή στο ΤΕΙ Αθήνας και Ψυχολογία στην Φιλοσοφική σχολή του ΕΚΠ Αθηνών. Παντρεμένος με την Κατερίνα Δάγλα, απέκτησαν δυο κοριτσάκια, την Θεοδώρα και την Μαρία-Χριστίνα.
Από τα δίδυμα κορίτσια, η Μαρία ακολούθησε το επάγγελμα της μητέρας τους κι έγινε κομμώτρια. Παράλληλα δουλεύει στο κατάστημα του συζύγου της και κεντάει καταπληκτικά Λευκαδίτικα κεντήματα. Ειναι παντρεμένη με τον Γιώργο Σκιαδά κι έχουν ένα κορίτσι την Κωνσταντίνα κι ένα αγόρι τον Νίκο.
Η Ιφιγένεια, σπούδασε Φιλοσοφική στην Αθήνα κι είναι παντρεμένη με τον Παναγιώτη Δελαπόρτα. Απόκτησε δυο αγόρια, τον Φίλιππο και τον μικρό που θα ονομαστεί Λάμπρος.

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΟΥ

Ο Αριστείδης
Πηγαίναμε στη στέρνα πάνω στον παλιόμυλο να δούμε την στάθμη του νερού καθημερινά και μετά στο υδραγωγείο κάτω στην πρασινάδα. Δεν τον προλαβαίναμε στο περπάτημα. Είχε συνδέσει την ζωή της οικογένειας με την ευημερία του συνόλου. Μας άφηνε να μαθαίνουμε τα πάντα, αλλά μας προστάτευε από τις στενοχώριες όταν τον κατηγορούσαν ορισμένοι με λασπολογίες. Πάντα μας ενθάρρυνε ν’αγαπάμε τα ζώα, να λέμε την αλήθεια και να μην βλάπτουμε κανέναν..

Ο Γιώργος
Κάθε απόγευμα πηγαίναμε περίπατο στο Στεράτο. Μαζεύαμε βατόμουρα και μας εξηγούσε για την φύση, τον κύκλο του νερού, τα σύννεφα, τα φυτά κ.λ.π. Μας μίλαγε με ηρεμία και γαλήνη. Μας κρατούσε από το χέρι, εμένα και τον Αριστείδη, τα κορίτσια ήταν μικρά…το θυμάμαι πολύ καθαρά, ήταν οι καλύτερες μέρες μου…τρομερή ανάμνηση!!

Η Μαρία
Όλες οι αναμνήσεις μου είναι καλές γιατί ο Λαμπράκης σπάνια μας μάλωνε. Αυτό που μ’ άρεσε περισσότερο ήταν οι περίπατοι που κάναμε. Την εποχή που έβγαιναν τα κούμαρα, έκοβε και μου τα κρέμαγε στ’αυτιά σαν σκουλαρίκια.΄Ο,τι κι αν έβαζε στο μυαλό του το πετύχαινε. Εμένα δεν μου άρεσε ποτέ να βγάζω φωτογραφίες και μια μέρα που με κυνηγούσε να μου τραβήξει μια, έτρεχα κι έπεσα στο στενό του Ταρία…με πήρε αγκαλιά και μου έβγαλε τη φωτογραφία κλαίγοντας.
Θυμάμαι όμως ακόμα τις ενέσεις που μου έκανε όταν αρρώσταινα!!!

 

Η Ιφιγένεια
Πάντα τον έχω στο νου μου τίμιο και περήφανο, πολυάσχολο, πανέξυπνο, να τρέχει σαν τον Βέγγο και να προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα του χωριού. Βοηθούσε λόγω των γνώσεων του πολλούς ανθρώπους σε θέματα γραφειοκρατίας, ακόμα και κείνους που δεν τον ψήφιζαν. ΄Εδινε την ψυχή του για το χωριό και τους ανθρώπους…Θυμάμαι πολύ καθαρά τα παιχνίδια που παίζαμε τα καλοκαιρινά βράδια στην αυλή, στο Δημοτικό που όταν τελειώναμε πηγαίναμε στο κουρείο να του δείξουμε το ενδεικτικό μας και μετά που πήγαμε στο Λύκειο στην Λευκάδα πως περιμέναμε με λαχτάρα το Σαββατοκύριακο να γυρίσουμε σπίτι να ξαναβρεθούμε.

Η΄Ελσα

Ο Λάμπρος με μεγάλωσε. Μαζί με τις δυο ανύπαντρες αδελφές του μ’έμαθε να γράφω και να διαβάζω πριν πάω Δημοτικό. Μου έκανε μαθήματα ζωγραφικής, μου δίδαξε ιστορία, μου είπε παραμύθια. Η βιβλιοθήκη του ήταν ο κόσμος μου. Η αγάπη του δεν είχε όρια ούτε έβαζε όρους. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα χειμωνιάτικο βράδυ που, αφού έψαξε όλο το χωριό να μου βρει ένα ζαχαρωτό “ευζωνάκι” και δεν το βρήκε, ξεκίνησε με τα πόδια και πήγε στο Βαθύ…μόνο και μόνο επειδή το ζήτησα!!!

Έλσα Καββαδά, Κατερίνα Γ. Καββαδά